Balagtas mula bagtas, kalamyas mula kamyas

BALAGTAS MULA BAGTAS, KALAMYAS MULA KAMYAS

Sa lalawigan ni Itay sa Batangas, ang tawag sa bungang KAMYAS ay KALAMYAS na madalas isahog sa sinaing na tulingan. Nadagdagan ng "la" ang KAMYAS. Kumbaga, ang kamyas sa Maynila ay kalamyas sa Batangas. Ang aking ama'y mula sa Balayan kung saan palasak ang sinaing na tulingan. Ang kalamyas na pinatuyo mula sa pagkabilad sa araw ang paborito kong papakin sa sinaing na tulingan.

Mas napansin ko ang paggamit sa "la" ngayon nang talakayin ni Pambansang Alagad ng Sining para sa Panitikan Virgilio S. Almario na ang BALAGTAS ay mula sa salitang BAGTAS. Tulad din ng kalamyas na nadagdagan ng "la" sa salita.

Binabasa ko ang aklat na Kulo at Kolorum ni Almario, pahina 31, at nabanggit niya iyon. Ayon sa kanya, "Una, dahil isang totoong Tagalog na salita ang "balagtas" - varyant ng "bagtas" at katumbas ng shortcut natin sa Ingles. Ikalawa, bahagi ng kadakilaan ng Florante at Laura ang idinulot nitong simbolikong pagbagtas ng panitikan ng ..."

Panlapi ba ang "la"? Ito ang tila sinasabi sa mga nabanggit na salita. Mayroon tayong gitlaping "la". Bukod sa Balagtas at kalamyas, may iba pa kayang salitang gumagamit ng gitlaping "la"?

Dagdag pa ni Almario, "Sa kasulatan ng binyag, isinunod ang pangalan ng makata sa pangalan ng ama na si Juan Balagtas ng Panginay, Bigaa, kaya bininyagan siyang "Francisco Balagtas."

Ginawan ko ng munting tula ang usaping ito:

GITLAPING "LA"

ani Almario, mula "bagtas" ang "Balagtas"
dahil panitikan ng bayan ang binagtas
para pala itong kalamyas sa Batangas
na dinugtungan ng gitlaping "la" ang kamyas

mga dagdag-kaalaman ang mga ito
nang mapaunlad pa ang wikang Filipino
at mabatid ng tagapagtaguyod nito
gaya ng makata't manunulat tulad ko

sa mga saliksik ko'y isasamang sadya
at magagamit sa anumang maaakda
ang gitlaping "la" ay luma ngunit sariwa
na karaniwan nang ginagamit ng madla

maraming salamat, mga ito'y nabatid
wikang lalawiganin ay may naihatid
at napagtantong kung sakaling may balakid
sa pagpaunlad ng wika'y maging masugid

- gregoriovbituinjr.
11.29.2024

Mga Komento

Mag-post ng isang Komento

Mga sikat na post sa blog na ito

Mabuhay ang HUKBALAHAP!

Imahe
Mabuhay ang HUKBALAHAP! M abuhay ang Huk o Hukbong Bayan Laban sa Hapon A t kumilos upang palayain ang bayan noon B uhay ay inalay n'yo upang tuparin ang misyon U pang lumaya sa dayo ang inyong henerasyon H ukbo kayong dapat lang pagpugayan hanggang ngayon A ng kasaysayan ninyo'y dapat mabasa ng lahat Y inakap ninyong prinsipyo'y dapat laguming tapat A ral ng pakikibaka'y dapat makapagmulat N ang henerasyon ngayon ay malaman itong sukat G inawa ninyo't sakripisyo'y dapat lang isulat H ukbalahap, mabuhay ang obrero't magsasaka U gnayan n'yo sa masa'y tapat na pakikibaka K alayaan ang puntirya, masa'y inorganisa B urgesya't elitista'y kinalaban ding talaga A ng kasaysayan at saysay ninyo'y dapat mabasa L abis na pinasasalamatan sa pagsisikap A t pagkilos upang tuparin ang mga pangarap H ukbong bayang inalay ang buhay kahit maghirap A ng inyong ginawa'y pinasasalamatang ganap P agpupugay sa mga kasapi ng Huk...
Magbasa nang higit pa

Nag-agawan ang mga sisiw sa ulo ng tuyo

Imahe
nag-agawan ang mga sisiw sa ulo ng tuyo tila di nila malaman kung saan itatago ang tuyong natuka, baka maagaw pa't maglaho minsan ko lang kasi silang mapakain ng tuyo nakakatuwang pagmasdan ang kanilang takbuhan nagsawa ba sa patuka ang inaalagaan? o ispesyal ang tuyong nais nilang malasahan? na natira ko lamang nang kanina'y mag-agahan inulam ko'y tuyo, di kinain ang buong ulo hinaluan ko ng tutong ang patukang bigay ko patukang may kanin ay kinain ng mga ito ngunit di na pinansin nang sa tuyo'y magkagulo ang buhay ng sisiw ay nasusubaybayan na rin mula itlog pa sila't nilimliman ng inahin hanggang maging sisiw sila't bigyan ng tutukain at panoorin lang sila'y may bagong tutulain - gregbituinjr.
Magbasa nang higit pa

Bandalismo

sa pader, anila, bandalismo'y pagdudumi lang na gawain ng walang magawa, may pusong halang ngunit anong istorya sa likod ng mga patlang bakit isyu ng bayan ang doon ay nakasalang bakit naman bandalismo'y napiling gawin nila? may dahilan kung bakit natin ito nakikita upang mabasa ng madla ang hinaing ng masa at mabasa ang di binabalita ng masmidya huwag mong laging tingnan kung bakit ito dumumi suriin mo rin anong nakasulat na mensahe bakit nasa pader ang sa masmidya'y di masabi alamin bakit hibik ng masa'y sinasantabi bandalismo'y armas ng pinagsasamantalahan, ng inaapi't ginigipit nating mamamayan sa pader pinagsasalita ang nasa isipan na di masabi't maulat ng masmidya sa bayan - gregbituinjr.
Magbasa nang higit pa