Bukrebyu - Banaag at Sikat ni Lope K. Santos

Bukrebyu: BANAAG AT SIKAT ni Lope K. Santos
Maikling sanaysay ni Greg Bituin Jr.

Nabili ko nitong Hulyo 26, 2019 ng hapon ang aklat na "Banaag at Sikat" ni Ka Lope K. Santos sa Popular Bookstore sa halagang P295.00. Ito ang ikalawa kong pagbili ng aklat na ito, pagkat naiwala ko o marahil ay nasa hiraman, na di ko na matandaan, ang una kong aklat na nabili ko noong Hulyo 4, 2008, sa halagang P250.00. (Natatandaan ko ang petsang iyon pagkat naisalaysay ko na ito sa isa pang artikulo.)

Ang Banaag at Sikat ang kauna-unahang nobelang sosyalista sa ating bansa. Isinulat niya ito ng serye sa pahayagang Muling Pagsilang noong 1904-05 at nalathala naman bilang ganap na aklat noong 1906. Ayon kay LKS, "Ang unang pagkalimbag nitong Banaag at Sikat ay noong 1906. May dalawang taong sinulat ko araw-araw at inilathala sa pahayagang Muling Pagsilang, at nang matipon na at mabuo, ay ibinigay ko sa imprenta McCullough, at doon nga ginawa ang paglilimbag."

Binubuo ng 588 pahina ang kabuuan ng aklat, at 547 pahina nito ay ang buong nobela. May siyam na pahinang pagsusuri sa nobela si Efren R. Abueg, kilalang nobelista rin at bahagi ng grupong Agos sa Disyerto. Pitong pahina ang inialay naman bilang paunang salita sa paraang Paunawa ang sinulat ni G. Macario Adriatico na may petsang Disyembre 1906. Sa huling bahagi ng aklat ay nakapagsulat ng sanaysay si LKS na may petsang Abril 1959, sa gulang na 80 taon.

Nais kong sipiin ang isang talata sa Banaag at Sikat, p. 42:

-- Hindi po ako -- anya -- ang una-una lamang nakapagsabi ng ganyan, kundi ang pantas na si Goethe, nang isulat niya ang sagutan ng isang maestro at isang alumno, tungkol sa buong pinagmulan at kasaysayan ng yaman o pag-aari.

Itinanong daw ng NAGTUTURO: -- "Turan mo, saan galing ang kayamanan ng iyong ama?" -- "Sa ama po ng aking ama," itinugon daw naman ng NAG-AARAL. -- At ang sa ama ng iyong ama?" -- "Sa ama ng ama ng aking ama." -- "At sa ama ng ama ng iyong ama?" -- "Ninakaw po."...

* Unang nalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), p. 15, isyu ng Agosto 1-15, 2019

Mga Komento

Mag-post ng isang Komento

Mga sikat na post sa blog na ito

Mabuhay ang HUKBALAHAP!

Imahe
Mabuhay ang HUKBALAHAP! M abuhay ang Huk o Hukbong Bayan Laban sa Hapon A t kumilos upang palayain ang bayan noon B uhay ay inalay n'yo upang tuparin ang misyon U pang lumaya sa dayo ang inyong henerasyon H ukbo kayong dapat lang pagpugayan hanggang ngayon A ng kasaysayan ninyo'y dapat mabasa ng lahat Y inakap ninyong prinsipyo'y dapat laguming tapat A ral ng pakikibaka'y dapat makapagmulat N ang henerasyon ngayon ay malaman itong sukat G inawa ninyo't sakripisyo'y dapat lang isulat H ukbalahap, mabuhay ang obrero't magsasaka U gnayan n'yo sa masa'y tapat na pakikibaka K alayaan ang puntirya, masa'y inorganisa B urgesya't elitista'y kinalaban ding talaga A ng kasaysayan at saysay ninyo'y dapat mabasa L abis na pinasasalamatan sa pagsisikap A t pagkilos upang tuparin ang mga pangarap H ukbong bayang inalay ang buhay kahit maghirap A ng inyong ginawa'y pinasasalamatang ganap P agpupugay sa mga kasapi ng Huk...
Magbasa nang higit pa

Nag-agawan ang mga sisiw sa ulo ng tuyo

Imahe
nag-agawan ang mga sisiw sa ulo ng tuyo tila di nila malaman kung saan itatago ang tuyong natuka, baka maagaw pa't maglaho minsan ko lang kasi silang mapakain ng tuyo nakakatuwang pagmasdan ang kanilang takbuhan nagsawa ba sa patuka ang inaalagaan? o ispesyal ang tuyong nais nilang malasahan? na natira ko lamang nang kanina'y mag-agahan inulam ko'y tuyo, di kinain ang buong ulo hinaluan ko ng tutong ang patukang bigay ko patukang may kanin ay kinain ng mga ito ngunit di na pinansin nang sa tuyo'y magkagulo ang buhay ng sisiw ay nasusubaybayan na rin mula itlog pa sila't nilimliman ng inahin hanggang maging sisiw sila't bigyan ng tutukain at panoorin lang sila'y may bagong tutulain - gregbituinjr.
Magbasa nang higit pa

Bandalismo

sa pader, anila, bandalismo'y pagdudumi lang na gawain ng walang magawa, may pusong halang ngunit anong istorya sa likod ng mga patlang bakit isyu ng bayan ang doon ay nakasalang bakit naman bandalismo'y napiling gawin nila? may dahilan kung bakit natin ito nakikita upang mabasa ng madla ang hinaing ng masa at mabasa ang di binabalita ng masmidya huwag mong laging tingnan kung bakit ito dumumi suriin mo rin anong nakasulat na mensahe bakit nasa pader ang sa masmidya'y di masabi alamin bakit hibik ng masa'y sinasantabi bandalismo'y armas ng pinagsasamantalahan, ng inaapi't ginigipit nating mamamayan sa pader pinagsasalita ang nasa isipan na di masabi't maulat ng masmidya sa bayan - gregbituinjr.
Magbasa nang higit pa